Yunanca’da fiiller, kök ve ona bağlı olan çekim eklerinden yapılırlar. Kurala uysun ya da uymasın tüm fiillerin 1) şimdiki zaman kökü 2) geçmiş zaman kökü vardır. Fiillerin bütün zamanları bu iki kökten türetilir. Fiilin öznesi köke bağlı olan çekim ekine göre belirlenir.
Örnek: αγοράζω (satın almak) fiilinde αγοράζ- kısmı fiilin kökü, -ω kısmı ise çekim ekidir. Kök kısmı sabit kalarak çekim ekleri değiştirilmek suretiyle filler çekilirler. Aşağıda αγοράζω fiilinin şimdiki / geniş zaman çekimi (Yunanca’da şimdiki zaman ile geniş zaman aynı formattır) verilmiştir. Yunanca’da etken fiiller 1. grup ve
2. grup diye iki kısma ayrılır. Biz önce etken (aktif) fiillerin 1. grubunu göreceğiz. Bu gruba giren ve kurala uyan fiillerin tamamı şimdiki zaman köküne ω, εις, ει, ουμε, ετε, ουν eklerinin eklenmesi suretiyle yapılır.
Yunanca | Türkçe |
---|---|
αγοράζω | satın alıyorum / satın alırım |
αγοράζεις | satın alıyorsun / satın alırsın |
αγοράζει | satın alıyor / satın alır |
αγοράζουμε | satın alıyoruz / satın alırız |
αγοράζετε | satın alıyorsunuz / satın alırsınız |
αγοράζουν | satın alıyorlar / satın alırlar |
Yukarıda çekimini gördüğümüz fiilin αγοράζω fiilinin şimdiki zaman kökü olan αγοράζ- şeklinden aşağıdaki zamanlar türetilir.
αγόραζ - α | satın alıyordum / satın alırdım | - α |
αγόραζ - ες | satın alıyordun / satın alırdın | - ες |
αγόραζ - ε | satın alıyordu / satın alırdı | - ε |
αγοράζ - αμε | satın alıyorduk / satın alırdık | - αμε |
αγοράζ - ατε | satın alıyordunuz / satın alırdınız | - ατε |
αγόραζ - αν | satın alıyorlardı / satın alırlardı | - αν |
Açıklama: Yunanca’da tüm geçmiş zamanlarda vurgu, kural gereği sondan üçüncü hecede bulunmak zorundadır. Bu nedenle iki heceli fiillerde hece tamamlamak için fiilin baş kısmına “ε” getirilir. Örnek: κλείνω (κλεί-νω) - έκλεινα (έ-κλει-να). Bu durum, çekimde fiil üç heceden az olduğu zaman uygulanır. Onun için, fiilin 1. ve 2. çoğul şahıslarından çekim eklerinin iki heceli olmasından dolayı bu ilave heceye lüzum yoktur.
Sürekli Gelecek Zaman: Yunanca’da Türkçe’den farklı olarak biri sürekli gelecek, diğeri ise basit gelecek zaman olmak üzere iki gelecek zaman vardır. Aralarındaki fark şudur; Basit gelecek zaman, gelecekte başlayıp bir müddet sürdükten sonra bitecek olan eylemi gösterir. Diğeri ise gelecekte başlayıp sürecek ya da tekrarlayacak olan eylemi gösterir. Bunu bir örnekle açıklayacak olursan; “Filiz yarın İstanbul’a gidecek” cümlesinde eylem yarın gerçekleşecek ve bitecek. Böyle bir eylem basit gelecek zamanla ifade edilir. “Filiz yarından itibaren her Cumartesi İstanbul’a gidecek” cümlesinde ise eylem yarından itibaren başlayacak ve her Cumartesi devam edecektir. Böyle bir cümle ise sürekli gelecek zaman ile ifade edilmektedir. Basit gelecek zaman, geçmiş zaman kökünden yapıldığı için daha sonra göreceğiz. Sürekli gelecek zamanı oluşturmak için fiilin şimdiki zaman çekimlerinin baş tarafına sadece “θα” sözcüğünü koymamış yeterli olmaktadır.
Yunanca | Türkçe |
---|---|
θα αγοράζω | satın alacağım |
θα αγοράζεις | satın alacaksın |
θα αγοράζει | satın alacak |
θα αγοράζουμε | satın alacağız |
θα αγοράζετε | satın alacaksınız |
θα αγοράζουν | satın alacaklar |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
θα αγόραζ - α | satın alacaktım |
θα αγόραζ - ες | satın alacaktın |
θα αγόραζ - ε | satın alacaktı |
θα αγοράζ - αμε | satın alacaktık |
θα αγοράζ - ατε | satın alacaktınız |
θα αγόραζ - αν | satın alacaklardı |
Açıklama: Şimdiki zaman bitimi -ζω olan fiillerin bir kısmı bu grupta da yer almaktadır. Özel bir kural olmadığı için bu fiiller ezberlenmelidir.
Basit geçmiş zaman kök yapımını böylece öğrendikten sonra bu kökten türetilen zamanları görelim.
Yunanca | Türkçe |
---|---|
αγόρασ - α | satın aldım |
αγόρασ - ες | satın aldın |
αγόρασ - ε | satın aldı |
αγοράσ - αμε | satın aldık |
αγοράσ - ατε | satın aldınız |
αγόρασ - αν | satın aldılar |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
θα αγοράσ - ω | satın alacağım |
θα αγοράσ - εις | satın alacaksın |
θα αγοράσ - ει | satın alacak |
θα αγοράσ - ουμε | satın alacağız |
θα αγοράσ - ετε | satın alacaksınız |
θα αγοράσ - ουν | satın alacaklar |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
έχω αγοράσει | satın aldıydım |
έχεις αγοράσει | satın aldıydın |
έχει αγοράσει | satın aldıydı |
έχουμε αγοράσει | satın aldıydık |
έχετε αγοράσει | satın aldıydınız |
έχουν αγοράσει | satın aldıydılar |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
είχα αγοράσει | satın almıştım |
είχες αγοράσει | satın almıştın |
είχε αγοράσει | satın almıştı |
είχαμε αγοράσει | satın almıştık |
είχατε αγοράσει | satın almıştınız |
είχαν αγοράσει | satın almıştılar |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
θα έχω αγοράσει | satın almış olacağım |
θα έχεις αγοράσει | satın almış olacaksın |
θα έχει αγοράσει | satın almış olacak |
θα έχουμε αγοράσει | satın almış olacağız |
θα έχετε αγοράσει | satın almış olacaksınız |
θα έχουν αγοράσει | satın almış olacaklar |
αγαπ - ώ seviyorum / severim αγαπ - άς seviyorsun / seversin
αγαπ - ά seviyor / sever αγαπ - άμε seviyoruz / severiz αγαπ - άτε seviyorsunuz / seversiniz αγαπ - ούν seviyorlar / severlerAçıklama: Αγαπώ fiili tekilin 1. tekil şahsı αγαπάω 3. tekil şahsı αγαπάει, 1. çoğul şahsı αγαπούμε, 3. çoğul şahsı ise αγαπάνε alternatif çekimlerine sahiptir. Bu formlar da kullanılmaktadır.
2. grup fiillerin ikinci kısımda yer alanlar ise οδηγώ fiili gibi çekilir ve ώ, είς, εί, ούμε, είτε, ούν eklerini alırlar.
Yunanca | Türkçe |
---|---|
οδηγ - ώ | (otomobil) sürüyorum / sürerim |
οδηγ - είς | (otomobil) sürüyorsun / sürersin |
οδηγ - εί | (otomobil) sürüyor / sürer |
οδηγ - ούμε | (otomobil) sürüyoruz / süreriz |
οδηγ - είτε | (otomobil) sürüyorsunuz / sürersiniz |
οδηγ - ούν | (otomobil) sürüyorlar / sürerler |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
θα αγαπάω / αγαπώ | seveceğim |
θα αγαπάς | seveceksin |
θα αγαπάει / αγαπά | sevecek |
θα αγαπάμε / αγαπούμε | seveceğiz |
θα αγαπάτε | seveceksiniz |
θα αγαπάνε / αγαπούν | sevecekler |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
αγαπούσα | seviyordum / severdim |
αγαπούσες | seviyordun / severdin |
αγαπούσε | seviyordu / severdi |
αγαπούσαμε | seviyorduk / severdik |
αγαπούσατε | seviyordunuz / severdiniz |
αγαπούσαν | seviyorlardı / severlerdi |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
θα αγαπούσα | sevecektim |
θα αγαπούσες | sevecektin |
θα αγαπούσε | sevecekti |
θα αγαπούσαμε | sevecektik |
θα αγαπούσατε | sevecektiniz |
θα αγαπούσαν | seveceklerdi |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
θα αγαπήσω | seveceğim |
θα αγαπήσεις | seveceksin |
θα αγαπήσει | sevecek |
θα αγαπήσουμε | seveceğiz |
θα αγαπήσετε | seveceksiniz |
θα αγαπήσουν | sevecekler |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
αγάπησα | sevdim |
αγάπησες | sevdin |
αγάπησε | sevdi |
αγαπήσαμε | sevdik |
αγαπήσατε | sevdiniz |
αγάπησαν | sevdiler |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
είχα αγαπήσει | sevmiştim |
είχες αγαπήσει | sevmiştin |
είχε αγαπήσει | sevmişti |
είχαμε αγαπήσει | sevmiştik |
είχατε αγαπήσει | sevmiştiniz |
είχαν αγαπήσει | sevmişlerdi |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
έχω αγαπήσει | sevdiydim |
έχεις αγαπήσει | sevdiydin |
έχει αγαπήσει | sevdiydi |
έχουμε αγαπήσει | sevdiydik |
έχετε αγαπήσει | sevdiydiniz |
έχουν αγαπήσει | sevdiydiler |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
θα έχω αγαπήσει | sevmiş olacağım |
θα έχεις αγαπήσει | sevmiş olacaksın |
θα έχει αγαπήσει | sevmiş olacak |
θα έχουμε αγαπήσει | sevmiş olacağız |
θα έχετε αγαπήσει | sevmiş olacaksınız |
θα έχουν αγαπήσει | sevmiş olacaklar |
Açıklama: Yukarıda sadece etken çekimleri verilmiş olan gerek 1. grup, gerekse 2. grup fiillerin, edilgen şekilleri ile dilek-istek ve emir kipleri kitabımızın ilerleyen sayfalarında tablo halinde verildiğinden daha fazla ayrıntıya girilmemiştir.
Έχω (sahip olmak) fiili Yunanca’da kullanımı çok sık olan bir yardımcı fiildir. Çekiminde 1. grupta yer alan fiillerin eklerini alır.
έχω | sahibim | έχουμε | sahibiz |
έχεις | sahipsin | έχετε | sahipsiniz |
έχει | sahiptir | έχουν | sahiptirler |
Έχω fiili, mülkiyet ve sahiplik bildirir. Türkçe’de sahip olunan şey ismin -e hali ile (eve sahibim) ifade edilirken, Yunanca’da ismin -i hali (evi sahibim) ile ifade edilir. Yani έχω fiilinden sonra gelen isim (fiilinin nesnesi) -i halinde bulunur. Örnek: Bir oğul ve iki kıza sahibim. (Bir oğlum ve iki kızım var.) Έχω ένα γιο και δυο κόρες. Bu cümlede yer alan “γιο” ve “κόρες” sözcükleri -i halindedir.
Bu fiilin diğer zamanları şöyledir;
θα έχω | sahip olacağım | θα έχουμε | sahip olacağız |
θα έχεις | sahip olacaksın | θα έχετε | sahip olacaksınız |
θα έχει | sahip olacak | θα έχουν | sahip olacaklar |
είχα | sahiptim | είχαμε | sahiptik |
είχες | sahiptin | είχατε | sahiptiniz |
είχε | sahipti | είχαν | sahiptiler |
θα είχα | sahip olacaktım | θα είχαμε | sahip olacaktık |
θα είχες | sahip olacaktın | θα είχατε | sahip olacaktınız |
θα είχε | sahip olacaktı | θα είχαν | sahip olacaklardı |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
είμαι δάσκαλος | öğretmenim |
είσαι δάσκαλος | öğretmensin |
είναι δάσκαλος | öğretmendir |
είμαστε δάσκαλοι | öğretmeniz |
είστε (είσαστε*) δάσκαλοι | öğretmensiniz |
είναι δάσκαλοι | öğretmendirler |
* είσαστε çekimi de kullanılmakta olan bir formdur. Yukarıdaki çekimde 1. çoğul şahıstan itibaren “δάσκαλος” sözcüğünün çoğul şekli olan “δάσκαλοι” kullanılmıştır.
θα είμαι | olacağım | θα είμαστε | olacağız |
θα είσαι | olacaksın | θα είστε | olacaksınız |
θα είναι | olacak | θα είναι | olacaklar |
ήμουν | idim | ήμαστε (ήμασταν) | idik |
ήσουν | idin | ήσαστε (ήσασταν) | idiniz |
ήταν | idi | ήταν | idiler |
θα ήμουν | olacaktım | θα ήμαστε | olacaktık |
θα ήσουν | olacaktın | θα ήσαστε | olacaktınız |
θα ήταν | olacaktı | θα ήταν | olacaklardı |
Yunanca | Türkçe |
---|---|
Μου αρέσει το κόκκινο χρώμα. | Kırmızı renk hoşuma gidiyor. |
Σου αρέσει αυτή η πράσινη μπλούζα; | Bu yeşil kazak hoşuna gidiyor mu? |
Δεν του αρέσει η τσάντα μου. | Çantam (onun) hoşuna gitmiyor. |
Μας αρέσει το φόρεμά σου. | Elbisen hoşumuza gidiyor. |
Σας αρέσει ο τουρκικός καφές; | Türk kahvesi hoşunuza gidiyor mu? |
Δεν τους αρέσει ο θαλασσινός αέρας. | Deniz havası (onların) hoşuna gitmiyor. |
Açıklama: Yukarıdaki örneklerin hepsinde fiilin 3.tekil şahsı kullanılmıştır. Çünkü dikkat edilecek olursa fiillerden sonra gelen isimler hep yalın tekil haldedir. Fiilden önce gelen zamirlerin tekil ve çoğul olması fiile tesir etmez.
Δεν μου αρέσουν τα παπούτσια σου. Ayakkabıların hoşuma gitmiyor(lar).
Σου αρέσουν τα μαλλιά μου;
Saçlarım (senin) hoşuna gidiyor mu?
Δεν του αρέσουν οι φλύαρες κοπέλες. Geveze kızlar (onun) hoşuna gitmiyor.
Μας αρέσουν οι ιστορίες με περιπέτειες. Maceralı hikâyeler (bizim) hoşumuza gidiyor.
Σας αρέσουν τα γρήγορα αυτοκίνητα;
Hızlı otomobiller (sizin) hoşunuza gidiyor mu?
Δεν τους αρέσουν οι κωμικοί ηθοποιοί. Komik artistler (onların) hoşuna gitmiyorlar.
Uyarı: Yukarıdaki örneklerde de fiiller ve onu takip eden yalın haldeki isimlere dikkat ediniz.
Του αρέσει το ταξίδι. (Yolculuk onun hoşuna gidiyor ya da yolculuktan hoşlanıyor ) cümlesinde şahsın ismi verilmeden sadece του şahıs zamiri kullanılarak ifade edilmiş. “O” denen şahsın kim olduğu isim verilerek söylenmek isteniyorsa iki farklı şekilde ifade etmek mümkündür.
Του αρέσει το ταξίδι. (Yolculuk onun hoşuna gidiyor.)
Του Γιάννη τού αρέσει το ταξίδι. (Yolculuk Yani’nin hoşuna gidiyor.)
Του αρέσει το ταξίδι. (Yolculuk onun hoşuna gidiyor.)
Στο Γιάννη αρέσει το ταξίδι. (Yolculuk Yani’nin hoşuna gidiyor.) Aşağıda bu açıklamalarla ilgili örnekleri inceleyiniz.
Του Γιώργου τού αρέσει το άσπρο αυτοκίνητο. ya da Στο Γιώργο αρέσει το άσπρο αυτοκίνητο.
Της Καίτης της αρέσει η μουσική. ya da Στην Καίτη αρέσει η μουσική.
Του παιδιού τού αρέσουν τα γλυκά. ya da Στο παιδί αρέσουν τα γλυκά.
Uyarı: Fiilden önce kullanılacak isim çoğul olduğu taktirde yukarıdaki açıklamanın sadece 2. kısmı uygulanır. Yani σε edatı ile birlikte isim kullanılır. Σε edatıyla ismin -i hali kullanılıyordu.
Στους φίλους μας αρέσουν τα ταξίδια. Στις φίλες μας αρέσει η μουσική.
Στα παιδιά αρέσουν τα γλυκά.
Açıklama: Fiilimizin αρέσει ve αρέσουν gibi 3.şahıslarla kullanılışlarının dışında diğer şahıslar ile de kullanılışları vardır. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.
Καλή είμαι μ’ αυτό το φουστάνι; Σ’ αρέσω;
Bu elbise ile iyi miyim? Hoşuna gidiyor muyum? Δε μ’ αρέσεις καθόλου με κοντά μαλλιά.
Kısa saçlarla hiç hoşuma gitmiyorsun.
Bu deyiş için, μου αρέσει, μου αρέσουν kalıbında anlatılan tüm açıklamalar aynen geçerlidir. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.
Μου πάει το μπλε χρώμα. Mavi renk bana yakışıyor.
Δε σας πάει αυτό το χτένισμα.
Bu saç tarama biçimi size gitmiyor.
Μου πάνε τα ψηλά τακούνια. Yüksek topuklar bana yakışıyor.
Δεν του πάνε τα πολύ μοντέρνα ρούχα. Çok modern giysiler ona yakışmıyor.
Σας πάνε τα μακριά μαλλιά; Uzun saçlar size yakışıyor mu?
Του πατέρα μου του πάνε τα γυαλιά. ya da Στον πατέρα μου πάνε τα γυαλιά.
Της μητέρας μου της πάει το άσπρο χρώμα. ya da Στη μητέρα μου πάει το άσπρο χρώμα.
Του παιδιού τού πάνε τα κοντά παντελόνια. ya da Στο παιδί πάνε τα κοντά παντελόνια.
Σε edatlı kullanımda, bazen özne durumunda olan yalın hal, fiilin baş tarafına gelebilir.
Τα γυαλιά πάνε στους φίλους μας.
Το άσπρο χρώμα πάει στις φίλες μας. Τα κοντά παντελόνια πάνε στα παιδιά.